نمایشگاه «بی‎مرز»[1] از چند جهت قابل بررسی و تحلیل می‎باشد. این مجموعه آثار به مثابه متنی بر روی الواح و متونی بنا شده است که نه تنها قدمت آن به تاریخ خیال آدمی می‎رسد؛ بلکه در نزدیکترین انگاره هر مخاطب قرار خواهد گرفت. منظور نخست تأثیر متن‎ و هنرمندان از متن‎های پیشین است که ناخودآگاه و خودآگاه از سبک، مضامین و پیرامون خود گرفته و منظور ثانوی، هر اثر از یک هنرمند به طور مجرد می‎باشد که در نمایشگاه‎ها، مضمون‎ها، مکان‎های مجزا و مختلف دیده شده و حال در متن «بی‎مرز» قرار گرفته‎اند.

«بی‎مرز» از یک سو به‎هم ریختن مناسبات و آشنایی‎زدایی از مجموعه‎هایی است که تا به حال با آن مواجه شده‎ایم و از سویی، خود در بند یک متن دیگر است. این مجموعه شامل آثار برگزیدگان نهایی «پرسبوک آرت» [2] در 11 رشته هنرهای تجسمی است که حال در یک متن در بند قرار گرفته‎اند و هم سعی بر گسست متن دارند. هر کدام از آثار به مثابه متنی مجزا همان‎طور که اشاره شد در نگارخانه‎های دیگر ممکن است مشاهده شده باشند[3] که تداعی‎گر آن مناسبات است و هم در کنار یکدیگر سعی بر برهم ریختن و آشنایی زدایی از آن دارند. از سویی دیگر این آثار برای منظوری چون جشنواره‎ای آنلاین ارائه شده بودند.

جشنواره آنلاین «پرسبوک آرت» در فضای مجازی -خصوصا با استفاده از شبکه اجتماعی- توانست بســتری مــناسب برای بروز انــتقال، خــلاقیت‎های هنــرمندانه و ارتقای سطح ارتــباط میان هــنرمندان مــعاصر ایـران از طریـق فن‎آوری اینترنتی و همچنین شـناسایی و معرفی هنـرمندان فـعال در زمیـنه‎های مختـلف هنری را ایجاد کند. هر هنرمندی این شانس را داشت تا در هر نقطه از جهان به معرض داوری اهالی هنر در شبکه اجتماعی بنشیند که خود از خصوصیات فضا و عصر پست‎مدرن است؛ در نتیجه مخاطب با این آثار در چند مرحله آشنا شده و حال مواجهه با آن‎ها از نزدیک و درکنار یکدیگر را تحت یک‎عنوان تجربه می‎کند. عنوان «‎بی‎مرزی» از چند جهت هویت می‎یابد. از یک جهت برداشتن مرز رشته‎های مختلف تجسمی و هنرمندان متعدد و در دیگر جهت شکستن مرز دنیای مجازی به یک ابرمتن hypertext در نگارخانه «سین». ابرمتنیت هر گونه رابطه‎ی برگرفتگی است که میان متن (ب) و یک متن پیشین (الف) برقرار می‎شود. در این مجموعه روابط مختلفی بین متون (الف) و (ب) قرار دارد که به آن‎ها پرداخته شد.

در انتها این نمایشگاه را از حیث آهنگ حرکت بررسی خواهیم کرد. رولان بارت در زمینه نوع ارتباط خود با هنر تجسمی معتقد است «عکسی تا من می‌رسد و عکس دیگری نه». چنین تعبیری مشخص می‎کند که بارت برای عکس آهنگ حرکت قائل است.[4]

 آهنگ حرکت در این مجموعه آثار بسیار متناوب و غیر قابل پیش‎بینی است. یک نقاشی می‎تواند به صورت کوبشی –مثلا آثار چیدمان داخل اتاق گالری سین که مخاطب را از طبقه پایین به بالا می کشاند- با مخاطب ارتباط برقرار کند و او را سوی خود کشد و در کنارش رسیدن به اثری –مثلا عکس بهاره بیشه- مخاطب را در حالتی رها قرار دهد و انگاره او را به پرواز درآورد که آهنگ حرکت «آرام» و «باطمأنیه» ‎می‎باشد و در اثری دیگر –مثلا دوخت و پارچه الناز جوانی– که می تواند مخاطب را درگیر خود کند و او را قبل از ورود به منطقه چیدمان ها  آماده سازد. شاید هوشمندانه ترین انتخاب برای رسیدن به فضای چیدمان ها چنین اثری با پس زمینه قرمز بود در این نوسان آهنگ مخاطب با آهنگ حرکت «کند» و نگاه خوانش‎گر همراه می شود و دنبال‎کننده گفتمان تعاملی هنرمندان نسل نو می‎شود. ترتیب چیدمان این آثار در نگارخانه خود در تغییر نوسانات این آهنگ حرکت نقش به سزایی دارد. آهنگ حرکتی که در هر سوی نگارخانه «سین» از مجموعه‎ی «بی‎مرز» برقرار است می‎تواند تا مدت زمان بیشتری مخاطب را در فضای نگارخانه قرار دهد[5] چنین تأثیری در صورتی رخ می‎دهد که ممکن است مخاطب در فضای مجازی با تجربه گذر با یک کلیک از روی این آثار روبرو شده و حال با بی‎مرزی فضای حقیقی و مجازی آن را به صورت دیگری لمس می‎کند.

اثری از بهاره بیشه

 اثر بهاره بیشه – منخب عکاسی

اثری از تارا گودرزی     دوخت و پارچه اثر الناز جوانی
                                 اثر پریسا رجبیان – منتخب چیدمان                                       اثر الناز جوانی – منتخب نقاشی
برای مشاهده آثار برگزیدگان اینجا را کلیک نمایید.

 


[1] نمایشگاه منتخب آثار برگزیدگان دوره نخست جشنواره‎ی «پرسبوک آرت» که در گالری «سین» از 18 تا 31 شهریورماه 1390 برپاست. این نمایشگاه به نمایشگاه گردانی ندا درزی و هنرمندانی چون علی هنرور، امیر علیزاده، امیر خجسته، امیرحسین کیهانی، آسیه روح الامینی، بهاره بیشه، بهزاد سلطان محمدی، داریوش راد، الناز جوانی، فرزاد کهن، حامد بهروزکار، محمود مکتبی، مریم دادگر، ملودی هژیرالسادات، ندا ظرف‎ساز، نیکزاد عربشاهی، پریچهر طیبی، پریسا رجبیان، راحله زمردی‎نیا، سحر مختاری، سیدمیثم موسوی، شادی رضایی، سمیه محرمی، طاها حیدری، تارا گودرزی و تورج صابری‎وند برگزار خواهد شد.

[2] پرسبوک آرت جشنــواره‎ی سالانه‎ی هــنرهای تجــسمی است که برای اولین تجربه در کشورمان سال 1389 به صــورت آنلایــن برگزار شد. در حال حاضر این جشنواره سال دوم خود را پشت سر می‎گذارد.

[3] شخصا با برخی از آثار برگزیده شده در نمایشگاهی انفرادی یا گروهی در نگارخانه‎ای روبرو شده بودم.

[4] برگزفته از مقاله «بررسی نشانه‎-معناشناختی اشتباه: استعلا یا انحطاط سوژه» نوشته دکترحمیدرضا شعیری و مجید رحیمی جعفری ارائه شده در اولین همایش ملی «انسان شناسی و هنر» دانشگاه هنر اصفهان و چاپ شده در مجموعه مقالات برتر همایش.

[5] پیشنهاد می‎کنم برای رسیدن به چنین حالت‎هایی حتما در روزهایی غیر از روزهای پرازدحام نگارخانه به این محل مراجعه کنید.